Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual và Quarterly Futures

Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual và Quarterly Futures

Chào mừng các nhà giao dịch mới đến với thế giới giao dịch hợp đồng tương lai tiền điện tử đầy hấp dẫn. Là một chuyên gia trong lĩnh vực này, tôi hiểu rằng khi mới bắt đầu, việc phân biệt giữa các loại hợp đồng khác nhau có thể gây nhầm lẫn. Trong thị trường tài chính phái sinh tiền điện tử, hai loại hợp đồng phổ biến nhất là Hợp đồng Tương lai Vĩnh viễn (Perpetual Futures) và Hợp đồng Tương lai Hàng Quý (Quarterly Futures).

Bài viết này sẽ đi sâu vào sự khác biệt cốt lõi giữa hai loại hợp đồng này, giúp bạn đưa ra quyết định giao dịch sáng suốt hơn.

Giới Thiệu Chung về Hợp đồng Tương lai Tiền Điện Tử

Trước khi đi vào chi tiết, hãy làm rõ bản chất của hợp đồng tương lai. Hợp đồng tương lai là một thỏa thuận pháp lý để mua hoặc bán một tài sản cơ sở (trong trường hợp này là tiền điện tử như Bitcoin hoặc Ethereum) tại một mức giá xác định trước vào một ngày cụ thể trong tương lai. Chúng được sử dụng chủ yếu cho mục đích phòng ngừa rủi ro (hedging) và đầu cơ (speculation).

Thị trường tiền điện tử đã cách mạng hóa khái niệm này bằng cách giới thiệu hợp đồng tương lai vĩnh viễn, một sự đổi mới không có trong thị trường tài chính truyền thống.

Hợp đồng Tương lai Vĩnh viễn (Perpetual Futures)

Hợp đồng tương lai vĩnh viễn, được phổ biến rộng rãi bởi BitMEX và sau đó được các sàn giao dịch lớn khác áp dụng, là sự khác biệt lớn nhất so với các hợp đồng tương lai truyền thống.

Đặc điểm Chính của Perpetual Futures

1. **Không có Ngày Đáo Hạn (Expiration Date):** Đây là đặc điểm xác định nhất. Hợp đồng vĩnh viễn không có ngày hết hạn cố định. Về mặt lý thuyết, bạn có thể giữ vị thế mua (long) hoặc bán khống (short) mãi mãi, miễn là bạn duy trì đủ ký quỹ (margin).

2. **Cơ chế Phí Đảo Ngược (Funding Rate):** Vì không có ngày đáo hạn để đưa giá hợp đồng về giá giao ngay (spot price), thị trường sử dụng cơ chế Phí Đảo Ngược.

   *   Phí Đảo Ngược là một khoản thanh toán định kỳ (thường là 8 giờ một lần) giữa những người nắm giữ vị thế mua và bán.
   *   Nếu giá hợp đồng vĩnh viễn cao hơn giá giao ngay, những người mua (long) sẽ trả phí cho những người bán (short). Điều này khuyến khích bán khống và kéo giá hợp đồng về gần giá giao ngay hơn.
   *   Ngược lại, nếu giá hợp đồng thấp hơn giá giao ngay, người bán sẽ trả phí cho người mua.

3. **Đòn Bẩy Cao:** Các hợp đồng vĩnh viễn thường cung cấp đòn bẩy rất cao (ví dụ: 100x hoặc hơn), làm tăng cả lợi nhuận tiềm năng và rủi ro thanh lý. Việc quản lý ký quỹ (margin) là tối quan trọng trong giao dịch này. Bạn có thể tham khảo thêm về cách tính toán và quản lý rủi ro thanh lý tại Ký Quỹ (Margin) Trong Futures: Cách Tính Toán và Quản Lý Để Tránh Thanh Lý.

4. **Mô Phỏng Giá Giao Ngay:** Mục tiêu chính của cơ chế Phí Đảo Ngược là giữ cho giá của hợp đồng vĩnh viễn bám sát giá giao ngay của tài sản cơ sở.

Ưu và Nhược điểm của Perpetual Futures

Ưu điểm	Nhược điểm
Không cần tái ký quỹ (Roll Over)	Phí Đảo Ngược có thể tốn kém nếu thị trường đi ngược hướng.
Tính linh hoạt cao, có thể giữ vị thế lâu dài	Rủi ro thanh lý cao hơn do đòn bẩy lớn và không có ngày đáo hạn để thoát vị thế tự nhiên.
Thanh khoản thường rất cao	Cơ chế Phí Đảo Ngược phức tạp hơn đối với người mới.

Perpetual Futures là lựa chọn phổ biến nhất cho các chiến lược giao dịch ngắn hạn như lướt sóng (scalping). Đối với những ai quan tâm đến các chiến lược tốc độ cao, việc tìm hiểu Scalping Strategies for Bitcoin Futures là bước đi cần thiết.

Hợp đồng Tương lai Hàng Quý (Quarterly Futures)

Hợp đồng tương lai hàng quý (còn được gọi là Hợp đồng Tương lai Có Ngày Đáo Hạn) là hình thức hợp đồng tương lai truyền thống được áp dụng cho thị trường tiền điện tử. Chúng hoạt động tương tự như hợp đồng tương lai trên các thị trường hàng hóa hoặc chứng khoán truyền thống.

Đặc điểm Chính của Quarterly Futures

1. **Ngày Đáo Hạn Cố Định:** Mỗi hợp đồng quý có một ngày đáo hạn cụ thể, thường là vào cuối tháng thứ ba sau tháng hiện tại (ví dụ: hợp đồng tháng 3, tháng 6, tháng 9, tháng 12). Khi đến ngày đáo hạn, hợp đồng sẽ được thanh lý hoặc giao hàng (tùy thuộc vào loại hợp đồng, nhưng hầu hết các hợp đồng tiền điện tử là thanh toán bằng tiền mặt).

2. **Không có Phí Đảo Ngược:** Vì có ngày đáo hạn rõ ràng, các hợp đồng quý không cần cơ chế Phí Đảo Ngược. Thay vào đó, sự khác biệt giữa giá hợp đồng và giá giao ngay được gọi là "Basis" (Cơ sở).

3. **Basis (Cơ Sở):** Basis được tính bằng cách lấy giá hợp đồng tương lai trừ đi giá giao ngay.

   *   Nếu Basis dương (Contango), giá hợp đồng cao hơn giá giao ngay, phản ánh chi phí nắm giữ tài sản cho đến ngày đáo hạn.
   *   Nếu Basis âm (Backwardation), giá hợp đồng thấp hơn giá giao ngay, điều này thường xảy ra khi có nhu cầu bán khống mạnh hoặc sự kiện thanh lý sắp xảy ra.

4. **Giá Trị Thời Gian (Time Value):** Giá của hợp đồng quý bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi thời gian còn lại cho đến ngày đáo hạn. Khi ngày đáo hạn đến gần, giá hợp đồng sẽ hội tụ về giá giao ngay.

Ưu và Nhược điểm của Quarterly Futures

Ưu điểm	Nhược điểm
Cấu trúc đơn giản hơn, không có Phí Đảo Ngược.	Yêu cầu phải đóng hoặc "đảo" (roll over) vị thế trước ngày đáo hạn.
Ít biến động giá đột ngột do các yếu tố Phí Đảo Ngược.	Thanh khoản có thể thấp hơn hợp đồng vĩnh viễn, đặc biệt là các hợp đồng xa ngày đáo hạn.
Lý tưởng cho các chiến lược phòng ngừa rủi ro dài hạn.	Có thể bị ảnh hưởng bởi sự chênh lệch giá Basis.

Việc hiểu rõ Basis và cách nó ảnh hưởng đến giá cả là rất quan trọng. Các nhà giao dịch chuyên nghiệp thường tận dụng sự chênh lệch giá Basis giữa các kỳ hạn khác nhau, một chiến lược được gọi là giao dịch chênh lệch giá (spread trading) hoặc thậm chí là Arbitrage Spot & Futures: Cách Tìm Kiếm Lợi Nhuận Không Rủi Ro (hoặc Rủi Ro Thấp).

So Sánh Chi Tiết: Perpetual vs. Quarterly Futures

Để làm rõ sự khác biệt, chúng ta hãy đặt chúng cạnh nhau trong một bảng so sánh chi tiết.

Tiêu chí	Hợp đồng Tương lai Vĩnh viễn (Perpetual Futures)	Hợp đồng Tương lai Hàng Quý (Quarterly Futures)
Ngày Đáo Hạn	Không có (Vĩnh viễn)	Có ngày đáo hạn cố định (ví dụ: tháng 3, tháng 6)
Cơ chế Điều chỉnh Giá	Phí Đảo Ngược (Funding Rate)	Sự hội tụ giá về giá giao ngay khi đáo hạn
Chi phí Giữ Vị thế Dài Hạn	Phí Đảo Ngược (có thể dương hoặc âm)	Chi phí liên quan đến Basis và thời gian đáo hạn
Thanh khoản	Thường rất cao, đặc biệt là hợp đồng gần nhất	Cao, nhưng có thể phân tán giữa các kỳ hạn
Chiến lược Phù hợp	Giao dịch ngắn hạn, lướt sóng, đầu cơ hàng ngày	Phòng ngừa rủi ro, giao dịch chênh lệch giá giữa các kỳ hạn, đầu tư dài hạn hơn
Rủi ro Chính	Thanh lý do biến động mạnh hoặc Phí Đảo Ngược cao	Rủi ro Basis và nhu cầu phải tái ký quỹ (roll over)

Tác động của Phí Đảo Ngược lên Lợi suất

Đối với người mới, Phí Đảo Ngược là yếu tố phức tạp nhất của Perpetual Futures. Hãy xem xét một kịch bản:

Nếu Bitcoin đang trong giai đoạn tăng giá mạnh (bull market), phe mua (long) thường chiếm ưu thế. Điều này dẫn đến: 1. Giá Perpetual Futures > Giá Giao Ngay. 2. Phí Đảo Ngược dương: Phe Long phải trả tiền cho phe Short.

Nếu bạn giữ vị thế Long trong một thị trường có Phí Đảo Ngược dương cao, chi phí giao dịch của bạn sẽ tăng lên đáng kể theo thời gian, làm xói mòn lợi nhuận của bạn. Ngược lại, nếu bạn giữ vị thế Short, bạn sẽ được trả tiền, khiến Perpetual Futures trở thành một công cụ tuyệt vời để kiếm lợi nhuận từ phí trong các thị trường tăng giá mạnh.

Ngược lại, trong Quarterly Futures, nếu bạn muốn giữ vị thế lâu dài, bạn chỉ cần đảm bảo đủ ký quỹ và không phải lo lắng về việc bị trừ phí định kỳ.

Khi nào nên chọn loại hợp đồng nào?

Việc lựa chọn giữa Perpetual và Quarterly Futures phụ thuộc hoàn toàn vào chiến lược giao dịch và mục tiêu của bạn.

Chọn Perpetual Futures Khi:

1. **Bạn là nhà giao dịch ngắn hạn:** Nếu bạn có ý định giữ vị thế chỉ trong vài giờ hoặc vài ngày, Perpetual Futures cung cấp sự linh hoạt tối đa vì bạn không bị ràng buộc bởi ngày đáo hạn. 2. **Bạn muốn tận dụng đòn bẩy cao:** Mặc dù rủi ro cao, đòn bẩy trong hợp đồng vĩnh viễn là không bị giới hạn bởi cấu trúc kỳ hạn. 3. **Bạn muốn thực hiện Arbitrage:** Cơ chế Phí Đảo Ngược tạo ra các cơ hội chênh lệch giá liên tục giữa hợp đồng vĩnh viễn và giá giao ngay.

Chọn Quarterly Futures Khi:

1. **Bạn đang Phòng ngừa Rủi ro (Hedging) dài hạn:** Nếu bạn là một nhà khai thác (miner) hoặc một tổ chức muốn khóa giá trong ba tháng tới, Quarterly Futures cung cấp một công cụ phòng ngừa rủi ro có cấu trúc rõ ràng. 2. **Bạn muốn tránh Phí Đảo Ngược:** Nếu bạn dự đoán một xu hướng kéo dài nhiều tháng và không muốn chi phí giao dịch liên tục làm giảm lợi nhuận của mình. 3. **Bạn muốn giao dịch chênh lệch giá giữa các kỳ hạn (Calendar Spreads):** Đây là chiến lược phức tạp hơn, nơi bạn mua một kỳ hạn và bán một kỳ hạn khác, tận dụng sự khác biệt về Basis giữa chúng.

Kết Luận

Hợp đồng tương lai tiền điện tử mang đến sự đa dạng hóa đáng kinh ngạc cho các nhà giao dịch. **Perpetual Futures** là sản phẩm sáng tạo, linh hoạt, được xây dựng dựa trên cơ chế Phí Đảo Ngược để mô phỏng giá giao ngay mà không cần ngày đáo hạn. Chúng thống trị thị trường giao dịch ngắn hạn.

Ngược lại, **Quarterly Futures** là sự trở lại với cấu trúc hợp đồng truyền thống, cung cấp sự ổn định về chi phí giao dịch (không có Phí Đảo Ngược) và là lựa chọn ưu tiên cho các chiến lược phòng ngừa rủi ro có ngày kết thúc xác định.

Hiểu rõ sự khác biệt này là bước đầu tiên để xây dựng một chiến lược giao dịch vững chắc trong không gian tài chính phái sinh tiền điện tử. Hãy luôn bắt đầu với đòn bẩy thấp và đảm bảo bạn nắm vững các nguyên tắc quản lý rủi ro, đặc biệt là việc quản lý Ký Quỹ, trước khi tham gia vào bất kỳ giao dịch nào.

Các sàn giao dịch Futures được khuyến nghị

Sàn	Ưu điểm & tiền thưởng Futures	Đăng ký / Ưu đãi
Binance Futures	Đòn bẩy lên tới 125×, hợp đồng USDⓈ-M; người dùng mới có thể nhận tới 100 USD voucher chào mừng, thêm 20% giảm phí spot trọn đời và 10% giảm phí futures trong 30 ngày đầu	Đăng ký ngay
Bybit Futures	Hợp đồng perpetual nghịch đảo & tuyến tính; gói chào mừng lên tới 5 100 USD phần thưởng, bao gồm coupon tức thì và tiền thưởng theo cấp bậc lên tới 30 000 USD khi hoàn thành nhiệm vụ	Bắt đầu giao dịch
BingX Futures	Copy trading & tính năng xã hội; người dùng mới có thể nhận tới 7 700 USD phần thưởng cộng với 50% giảm phí giao dịch	Tham gia BingX
WEEX Futures	Gói chào mừng lên tới 30 000 USDT; tiền thưởng nạp từ 50–500 USD; bonus futures có thể dùng để giao dịch và thanh toán phí	Đăng ký WEEX
MEXC Futures	Tiền thưởng futures có thể dùng làm ký quỹ hoặc thanh toán phí; các chiến dịch bao gồm bonus nạp (ví dụ: nạp 100 USDT → nhận 10 USD)	Tham gia MEXC

Tham gia cộng đồng của chúng tôi

Theo dõi @startfuturestrading để nhận tín hiệu và phân tích.